تجربه بازسازی سوریه پس از داعش
تجربه بازسازی سوریه پس از داعش
سوریه، کشوری با میراث تاریخی بی‌نظیر که در سال‌های اخیر در اثر جنگ‌های داخلی و تخریب‌های داعش، ویرانه ای از آنها باقی مانده
بود اما پس از اعلام پایان داعش توسط شهید سلیمانی در سال 96 دولت سوریه برای بازسازی این ویرانه ها اقدام کرد.
اولین شهری که برای بازسازی پس از جنگ با نظر فرماندهان نظامی و پژوهشگران انتخاب شد شهر «حلب» بود، شهری که پیش از
ویرانی طرح های توسعه و مرمت شهری آن الگویی برای پژوهشگران حوزه مرمت شهری بود.
داستان حلب
مرکز شهر حلب، شگفت‌انگیز بود؛ یک نمایشگاه از هنر و صنعت بشری، حضور همزمان غنای فرهنگی و مصالح مطلوب که سوریه را به
یکی از خوشبخت‌ترین و متمدن‌ترین مکان‌های دنیا تبدیل کرده بود. امپراطور روم شرقی، هراکلیوس به سوریه لقب “استان زیبای من” را
داد و زمانی که در این منطقه از مسلمانان شکست خورد گفت: دشمن چه بهشتی را به دست آورد.
در حلب یک ارگ وجود داشت که قسمت زیادی از بقایای آن هنوز هم وجود دارد؛ یک خاکریز بزرگ با دیوارهای بلند که نمونه‌ای رویایی از
یک قلعه است. در آن، یک بازار (سوق) وجود دارد که شبکه‌ای بزرگ از کوچه‌ها، خیابان‌ها و فضاهایی که در آنها تولید و دادوستد به اندازه
بناهای زیبای تاریخی وجود دارد. بناهایی که هرکدام یک الماس در هنر معماری هستند که با تزئینات عربی و سبک خاص تهویه هوای خود
شناخته می‌شوند.
سپس به مساجد اموی می‌رسیم که در مکان بازارهای هلنیستی ساخته شده‌اند و مطابق اسم خلفای حاکم بر آن‌جا نامگذاری شده‌اند.
سنگ، مصالح اصلی سازنده قلعه و بازار، در کف این مسجد استفاده شده و فضای آرامی برای نشستن و دور هم جمع شدن خلق کرده
است.
این سه اثر تا حد زیادی سوریه‌ای که هزاران سال تحت تسلط، اشغال و بازپس‌گیری پادشاهان و سلسله‌های حکومتی بوده است را
توصیف می‌کند. آثار معماری خارق‌العاده در این کشور، در جهان بی نظیرند. شهر صحرایی پالمیرا که تأثیر گرفته از حکومت رومیان است،
مسجدها و کاخ‌های امویان، عباسیان و عثمانی‌ها، قلعه‌های زمان جنگ صلیبی و کلیسایی که در قرن پنجم به عنوان بزرگترین کلیسای
جهان شناخته می‌شد، یعنی سن سیمئون در اطراف شهر حلب، نمونه‌هایی از بناهای ذکر شده هستند.
میراث معماری سوریه، قربانی واضح جنگ‌های داخلی این کشور شد. داعش با خوشنودی قلعه‌ها و عبادتگاه‌های پالمیرا را منفجر،
نقاشی‌ها و مجسمه‌های آن را تخریب و خبر این اتفاق را نیز به همه دنیا اعلام کرد. پالمیرا در مرکز شهر حلب تنها یک شهر کهن نبود
بلکه جایی بود که به زعم برخی، قدیمی‌ترین شهر زنده مسکونی جهان است و حالا این شهر اسیر درگیری‌های دولت سوریه با شورشیان
داخلی شده و به سوی نابودی رفته بود.
اما پس از پایان داعش به زعم وجود جنگ های داخلی پراکنده و با سردمداری شهید سلیمانی و برقراری امنیت در این شهر بازسازی‌ها
آغاز شد و تا آن جا پیش رفت که دیپلماسی سردار سلیمانی باعث شد تا مراکز بین المللی از بازسازی بازارهای حلب حمایت کند همچنین
برخی از کلیساها نیز با کمک‌های خارجی بازسازی شده‌اند.
در ادامه مساجد اموی در حال بازسازی هستند. مناره‌هایی که طی ۱۳ سال جنگ افتاده بودند، حالا دوباره برافراشته شدند و ۲۰۰۰ تکه
آن، الگوبرداری و ساخته شده و همانند یک پازل کنار هم چیده شدند. موزه هنرهای اسلامی متعلق به موزه پرگامون برلین که در کلکسیون
خود یک نمونه چوبی حکاکی شده از حلب و یک قسمت بزرگ از کاخ اموی را دارد نیز سهم خود را در این کار انجام داد.
برای این همه بازسازی نیاز به شناخت معماری قبل تخریب بود به همین خاطر کمیته میراث سوریه آرشیوی از دویست هزار عکس از
مناطق تخریب شده سوریه پیش از جنگ را تهیه کرده که با این کار، بازسازی این مناطق آسان‌تر خواهد شد. این پرونده شامل تمامی
ساختمان‌های تاریخی و تخریب‌های صورت گرفته روی آنها است.
همینطور در این پرونده، محله‌های این مناطق نیز به طور کامل بررسی شده‌اند تا فرآیند بازسازی متناسب با سبک آنها صورت گیرد.
در ادامه، از سوری‌ها دعوت شده تا مشاهدات عینی خود را بیان کنند و از این اتصال، بازسازی‌های بهتری شکل بگیرد.
با اینکه بازسازی ها شروع شده بود ولی هنوز یک جای کار مشکل داشت و آن به قول دیما دایوب، معمار اهل حلب و عضو شورای میراث
سوریه این بود که« اولویت ما کلیساها یا مساجد نیستند، بلکه بازگشت مردم به این شهر است. ما باید به مردم برای ساختن خانه‌ها و
زندگیشان کمک کنیم.»
برای کشوری که هنوز برای بقا تلاش می‌کند، این وظیفه بسیار عظیمی است. در پروسه‌ای پنج ساله، حدود ۶۵۰ متر از بازار و هزاران
خانه ساخته شده یا بازسازی شده است که طول کلی بازارها به ۹ کیلومتر می رسد بازارهایی که باعث افزایش برگشت مردم به شهر
خواهند شد و پس از آن توسعه شهری افزایش خواهد یافت با این همه به زعم معماران حاضر در این پروژه ها برای کامل کردن بازسازی
حلب ده تا بیست سال زمان لازم است که پس از شهادت سردار سلیمانی به نظر می رسد که هیچ استراتژی خاصی به جز تلاش همه
دست‌اندرکاران سوری وجود ندارد.
برای مطالعه به زبان اصلی به لینک زیر مراجعه کنید:
دیدگاهتان را بنویسید