مسجد وزیر خان

مسجد وزیر خان

مسجد وزیر خان مسجد قرن هفده واقع در شهر لاهور، مرکز استان پنجاب در پاکستان است و در دوران سلطنت

شاه جهان به عنوان بخشی از یک مجموعه ساختمانی، که همچنین شامل حمام شاهی می‌شود ساخته شد.

ساخت این مسجد در سال ۱۶۳۴ آغاز و در سال ۱۶۴۱ پایان یافت.

این مسجدی یکی از پر تزئینات‌ترین مساجد امپراتوری گورکانی است.

مسجد وزیر خان برای کاشی‌کاری‌های پیچیدهٔ آن و همچنین نقاشی‌های دیواری به سبک گورکانی در فضاهای

داخلی آن شهره است.

این مسجد در شهر دیواردار لاهور در امتداد جنوبی گذرگاه شاهی، مسیری سنتی برای گذار اشراف گورکانی در

مسیر کاخ‌های سلطنتی در دژ لاهور، قرار دارد. این مسجد حدود ۲۶۰ متر با غرب دروازه دهلی فاصله دارد، که در

آن جا حمام شاهی نیز واقع شده‌است. این مسجد همچنین رو به میدان وزیر خان (چوک وزیر خان) و دروازه چتا

مستقر است.

این مسجد بر روی یک صُفه اصلی ساخته شده و دروازهٔ اصلی آن رو به وزیر خان چوک (میدان وزیر خان) باز

می‌شود.

محیط بیرونی مسجد وزیر خان ۲۷۹ فوت (۸۵ متر)۱۵۹ فوت (۴۸ متر) و طول آن با گذرشاهی موازی است.

این بنا با آجر و آهک ساخته شده است.

عناصر تزئینی :

مسجد وزیر خان برای آرایه‌های استادانه‌اش که از مناطق مختلف تأثیر گرفته‌است معروف است، با اینکه دیگر آثار

تاریخی در لاهور از دوره شاه جهان از کاشی-کاریهای پیچیده برخوردارند اما هیچ‌کدام قابل قیاس با مسجد وزیر

خان نیستند.

کاشی کاری

آجر نمای رو به بیرون مسجد با کاشکی کاری‌ها سبک ایرانی پوشانده شده‌اند. نمای رو به حیاط هم غنی از

نقوش و الگوهایی است که تأثیرات قوی از ایران قرن هفدهم را به نمایش می‌گذارند. رنگ‌های مورد استفاده به

سبک ایرانی عبارتند از: لاجوردی، فیروزه‌ای، سفید، سبز، نارنجی، زرد و بنفش

در حالی که تأثیر نقوش شامل ستاره به شکل گل و انگور در معماری گورکانی دیده می‌شود. این مسجد نیز

نقوش سرو و درختان را هم دارد که اولین بار است که یک بنای گورکانی این تزئین را از ایران وام می‌گیرد.

نمای ورودی که رو به وزیر خان چوک است با کاشی‌کاری و خوشنویسی شامل آیات قرآن، احادیث، ادعیه برای

پیامبر و سمبل‌های خوشنویسی استادانه تزئین شده‌است.

در بالای ایوان ورودی اصلی شبستان آیاتی از سورهٔ بقره دارد که حاجی یوسف کشمیری خوشنویس آن بوده‌

است.

تزئینات معماری :

تو رفتگی قوس در دیوار ورودی مسجد که رو به وزیر خان چوک است با نقوش گل و طرح‌های غنی تزئین

شده‌است و یکی اولین نمونه‌های مقرنس در لاهور، در اینجا دیده می‌شود. مقرنس عنصری در معماری است که

در الحمرا در اسپانیا و همچنین در چندین مسجد در ایران وجود.

طرح :

ورودی مسجد یک دروازه بزرگ به سبک تیموری است که به میدان کوچک شهری باز می‌شود. ایوان دارای دو

بالکن کوچک است. بالای ایوان به عربی شهادتین نوشته شده‌است. دو طرف ایوان هم با کاشی کاری در هم

پیچیده دو رباعی به فارسی به خط محمدعلی خوشنویس که شاگرد میان میر بود نوشته شده‌است.

حیاط

بعد از عبور از دروازه و هشتی، حیاط قرار دارد. حیاط ۱۳۰ فوت در ۱۶۰ فوت است، دورتادور حیاط رواقی قوس دار

وجود دارد و سطح حیاط از آجر پوشیده شده‌است که از ویژگی‌های معماری ایرانی مساجد است

شبستان اصلی

شبستان اصلی مسجد در غربی‌ترین قسمت از سایت است و حدود ۱۳۰ فوت طول و ۴۲ فوت عرض است.

این قسمت به پنج بخش تقسیم شده راهرو طولانی اصلی شمال به جنوب اجرا شده که شبیه به شبستان

مسجد مریم زمانی بیگم است.

بخش مرکزی شبستان با یک گنبد به ارتفاع ۳۱ فوت با قطر فوت پوشیده شده‌است که بر چهار طاق استوار است

که به شکل یک اتاق مربع شکل است که از عناصر معماری ایرانی به اسم چهار طاقی است.

بقیه شبستان با گنبد به ارتفاع ۲۱ فوت و قطر ۱۹ فوت پوشیده شده که به سبکی شبیه به اوایل سلسله لودی

ساخته شده‌است.

قسمت‌های شمالی و جنوبی نیز دارای اتاق‌های کوچکیست که با راه پله مارپیچ که به پشت بام می‌رسند.

دیوارهای داخلی شبستان نیز با خوش‌نویسی عربی و فارسی تزئین شده‌اند. هر دیوار به قسمت‌های کوچک‌تر

تقسیم شده و شامل موزاییک‌های منحصر به فرد است.

کارگاه کاشی هفت رنگ