معرفی کتاب «تاریخ باغ و باغسازی در ایران: تحلیل و بازخوانی باغ و باغسازی به‌روایت متون و اسناد تاریخی»
معرفی کتاب «تاریخ باغ و باغسازی در ایران: تحلیل و بازخوانی باغ و باغسازی به‌روایت متون و اسناد تاریخی»
نویسنده: غلامرضا جمال‌الدین
سالیان درازی است که تحقیقات قابل‌توجهی در زمینهٔ باغ و باغسازی ایران و مطالعهٔ این پدیده در برهه‌های مختلف تاریخی منتشر می‌شود. این پژوهش‌ها چه در قالب کتاب و مقاله و چه در قالب کنفرانس و همایش، همگی به نحوی در جستجوی شناخت یا بازآفرینی باغ‌های این سرزمین هستند. بااین‌حال، در بسیاری از این پژوهش‌ها، تکرار ملال‌آور یافته‌های برخی محققان در قالب و سخنی نو و درواقع، یافته و نظریه سایر محققان را بدون هیچ تأمل و تحلیلی بر سر زبان آوردن، و ترویج آن در کتب و مجلات گوناگون، سبب عدم شکل‌گیری تصویر صحیح و روشنی از باغ شده است. در یک‌سو، گروهی از محققان و پژوهشگران به تکرار بی‌بنیاد نظریه‌های تکراری و کسل‌آور «باغ ایرانی» مشغول هستند، و در یک‌سوی دیگر از داستان، گروهی در پی گریز از واقعیت‌های تاریخی باغ، صرفاً در پی عرش را به فرش بافتن یا قائل به حقیقت‌های جاودان و بی‌زمان شدن برای باغ هستند. بیشتر یافته‌ها و نتایج منتشرشده در باب سنت باغ و باغسازی از گونهٔ سخن «انشایی» بوده است، یعنی سخن از باغ آن‌گونه که باید باشد نه آن‌گونه که واقعاً در تاریخ بوده و هست. بنابراین در بیشتر این پژوهش‌ها، از دیدگاه‌ها، عقاید، آرزوها و خیالات نویسندگان در باب باغ سخن رفته است نه از خود چیستی واقعی باغ و جریان حقیقی آن در طول تاریخ. ازاین‌رو، تکرار خام و کلی در باب بسیاری از مفاهیم باغ و قرار نگرفتن اعتقادات رایج از مبانی باغسازی در بوته نقد، نوعی قطعیت و قداست علمی برای باغ و باغسازی به وجود آورده است. این کتاب در پی بازشناسی و بازخوانی مجدد سیمای باغ‌های اسلامی ایران است، به امید آنکه توانسته باشد گام و تلنگری کوچک در مسیر پژوهش باغ باشد. در این پژوهش، برخلاف سنت رایج، از واژهٔ «روضه» برای فصل‌بندی اصلی و از واژهٔ «چمن» برای عناوین فرعی فصول کتاب استفاده شده است. این نوع نام‌گذاری برای فصول یک کتاب که به باغ اختصاص دارد آن‌چنان بی‌معنی به نظر نمی‌رسد. در این نام‌گذاری، نظر به دو کتاب «ارشادالزراعه» ابونصر هروی و کتاب «روضات الجنات فی اوصاف مدینه هرات» نوشتهٔ معین‌الدین محمد زمچی اسفزاری بوده است. این پژوهش در ۱۸ روضه و ۱۴۸ چمن، به جنبه‌های گوناگون باغ و باغسازی می‌پردازد.
برشی از مقدمه کتاب
فهرست مطالب کتاب
دیدگاهتان را بنویسید