معماری آجری و آجرکاری در دوره‌های مختلف ایران(قسمت سوم)
معماری آجری و آجرکاری در دوره‌های مختلف ایران(قسمت سوم)
معماری آجری در زمان تیموریان
آجرکاری‌های دوران تیموریان زمینه‌ساز پیشرفت‌های چشمگیری در معماری آجری در دوره‌های بعد شد. در زمان تیموریان آجر در زیر لایه
کاشی قرار گرفت. در این زمان از کاشی در کاربردی تزئینی بهره‌برداری شد و ساخت پوشش‌های آجری برای گنبدها به تکامل رسید.
شمسه پوش و ترکین تکامل این نوع طاق‌ها را به خوبی نشان می‌دهد. از معماران برجسته این زمان می‌توان به استاد غیاث‌الدین شیرازی
و از آثار این دوران به برج اخنگان یا اخنجان، مدرسه غیاثیه، مسجد قائن و مسجد گنبد سنگان اشاره کرد.
آجرکاری در زمان صفویان
دراین دوران بیشتر کاشی کاری مورد توجه بود و از اهمیت آجر و توجه به آن روز به روز کاسته می‌شد. همین عامل سبب شد که در دوران
قاجار نیز آجر آنطور که باید مورد توجه قرار نگیرد. با وجود این توجه کم به آجر، آثار ماندگاری از آجرکاری‌های صفویان به جا مانده است.
کلیسای وانک در اصفهان و کاروانسرای قصر بهرام در سمنان از نمونه‌های موفق معماری آجری صفویان است.
انواع برج‌های کبوترخانه آجری و نماهای مشبک آجری و موارد دیگر نیز از هنر آجرکاری آن زمان است. در دوران صفویان ساخت پل‌ها نیز
رونق گرفت و بسیاری از پل‌های به نام ایران مانند سی وسه پل یادگار آن زمان است. در این دوران ساخت آب‌انبارهای آجری نیز بسیار مورد
توجه بود.
معماری آجری ایرانی در زمان افشاریه و زندیه
در زمان افشاریه به دلیل مناقشات نظامی و درگیری‌هایی از این قبیل، هنر معماری پیشرفت چندانی نداشت و به تبع آن آجرکاری نیز از
توجه کمی برخوردار بود. اما پس از آن در زمان زندیه معماری آجری مجددا مورد توجه قرار گرفت و بناهای بینظیری مانند بازار وکیل، مسجد
وکیل، موزه پارس در شیراز و را از خود به جای گذاشت.
معماری آجری در دوره قاجار
در زمان قاجار شهرسازی رنگ و بویی تازه به خود گرفت اما هم‌چنان سنت در آن حکمفرما بود. به طور دقیق‌تر می‌توان گفت در این دوران
اصول معماری قدیم به همان شکل ادامه داد اما جزئیات آن دستخوش تغییراتی شد و ارتقا پیدا کرد.
به طور کلی معماری قاجاریه به دلیل روابط حسنه ایران با اروپا از معماری غربی تاثیراتی پذیرفت. به همین دلیل برخی این زمان را دوره
انحطاط و برخی آن را دوره رشد و شکوفایی دانسته‌اند و به سه دوره کلی تقسیم کرده‌اند.
در این دوران علاوه بر نمای بیرونی خانه‌ها در حیاط داخلی نیز از آجر استفاده می‌کردند. دزفول در زمان قاجار از شهرهایی بود که در زمینه
آجرکاری به موفقیت‌های بزرگی دست یافت. به طور کلی آجرکاری در سر در ساختمان‌های مسکونی در بافت تاریخی شهرها نیز یادگار
معماری آجری زمان قاجاریه است. عمارت مسعودیه مثالی مشهور معماری در این دوران است.
در این زمان هنر تیشه کاری رونق و سلیقه آجرکاران در پدید آمدن تزئینات آجری بسیار اوج گرفت. سقف بازارها نیز در زمان قاجار با
طاق‌های آجری ساخته می‌شدند. نمونه‌ای از این بازارها، بازار اراک است.
معماری آجری امروزه
در دهه های اخير نقش تزئيني آجر، اعم از خشت و آجر پلاک و آجر نسوز، در معماري ايراني روز به روز پر رنگ ترشده است و این پرنگی
بعد از دوره پهلوی دوم به اوج خود رسیده و امروزه در افواه عمومي از آن به مثابه معماري پست مدرن ياد مي شود.
دیدگاهتان را بنویسید