مسجد بیت الرئوف، داکاف بنگلادش (جایزه آقاخان )

جایزه معماری آقاخان «Aga Khan Award for Architecture – AKAA» هر سه سال یک‌بار از سوی بنیاد آقاخان برگزار می‌گردد. این جایزه معماری به‌منظور شناسایی و تشویق ایده‌های ساختمانی که به‌طور موفقیت‌آمیزی توانسته است به نیازها و خواسته‌های جوامعی که در آن‌ها مسلمانان بیشترین حضور رادارند پاسخ بدهد، تأسیس‌شده است. پروژه‌های منتخب نبایستی تنها تعالی معماری را به نمایش بگذارد بلکه علاوه بر آن، به‌طورکلی می‌باید توانایی بهبود سطح کیفی زندگی استفاده‌کنندگان را نیز به نمایش بگذارد.

این شش اثر برنده، از بین فهرستی با ۱۹ برگزیده انتخاب و به‌عنوان جایزه هرکدام مبلغ ۱ میلیون دلار از سوی بنیاد آقاخان دریافت می‌کنند .
در این فهرست آثاری از : فرانک گری،زاها حدید، نورمن فاستر،چارلز کوریا،ژان نوول و حسن فتحی نیز در آن حضورداشته است. که در ادامه به معرفی آثار برگزیده می‌پردازیم.

مسجد بیت الرئوف، داکاف بنگلادش | استودیو معماری مارینا تبسم

«پناهگاهی برای معنویت در فضای شهری داکا، که به خاطر استفاده درست و زیبا از نور طبیعی انتخاب شده است»

برای طراحی مسجد بیت الرئوف ضرورت های جدی در تعریف فضا و روش های ساختمانی وجود داشت. معماران این پروژه با در اختیار داشتند زمینی موروثی و سرمایه ای متوسط که از سوی جامعه محلی تامین شده بود، مکانی نمادین، اصیل و ساده برای آرامش روح و عبادت طراحی کردند.

دو سیستم ساختمانی در این مسجد در نظر گرفته شده است: دیوارهای اجری با تحمل وزن بالا که در محیط بیرونی و فضاهای کوچکتر به کار رفته اند و قاب‌هایی از بتن تقویت شده که بر وسعت فضای عبادتگاه می‌افزاید. دیوارهای آجری بین فضای بیرونی و ستون داخلی قرار دارد و ویژگی نگدارنده ای برای شکاف های موجود در طراحی معماری دارد و امکان چینش متناوب آجر ها در پنل های موجود در سازه مقاوم شده مهیا می کند. در فضای عبادتگاه یک شکاف عمودی ساده در آجرها جهت قبله را نشان می دهد اما تو رفتگی پخ دار باعث می شود تمرکز نمازگزاران با دیدن خیابان شلوغ از بین نرود. چیزی که آن‌ها می توانند ببینند در واقع تابش نور خورشید از پشت دیوار است. مسجد غرق در نور و با آغوشی باز رو به عناصر معماری در فضای معنوی نفس می کشد.

نظر هیئت داوران درباره مسجد بیت الرئوف این طور بود:
این مسجد با نمای سفالی در منطقه‌ای که بین تراکم بیش از جد شهری و مجاورت روستایی گرفتار شده و یک ساختمان بدیع با نسبت بندی‌های متناسب است. معماران برای طراحی مسجد در درجه اول با حمایت خیرین مسجد برای مواجهه با وضعیت موجود روبرو شدند وبه این نتیجه رسیدند که فضای عبادت باید روح معنویت را در نمازگزار تقویت کند. این مسجد با فضای داخلی پر از بازی های نور و سایه به این ویژگی دست یافته اما در عین حال سادگی مطلوبی که برای تفکر عمیق در عبادت لازم است را نیز در خود دارد.