معرفی ویژگی بناهای مشهور سبک خراسانی(آرامگاه امیر سامانی)

معرفی ویژگی بناهای مشهور سبک خراسانی(آرامگاه امیر سامانی)

حکومت سامانیان یکی از دوره های درخشان تاریخ و هنر ایرانی است و مقبره امیر اسماعیل، تنها بنای تاریخی به جا مانده از این دوره است که پیش از مرگ امیر اسماعیل، در سال ۹۰۷ در بخارا ساخته شده است، این بنایکی از آثار ارزشمند ایران کهن و سبک خراسانی به شمار می رود.

کریستی ویلسن،نویسنده و باستان شناس، بنای مقبره شاه اسماعیل را بی ارتباط به معماری پیش از اسلام نمی‌داند و چنین اظهار می‌دارد.«مقبره اسماعیل سامانی در بخارا از یک دوره فترت بنای عجیبی است و بسیاری از اشکال معماری را در مرحله ابتدایی نشان می‌دهد که بعد دردوره سلجوقی در تمام ایران انتشار یافت.این مقبره هم شامل ویژگی معماریپیش از اسلام و هم دارای ویژگی‌های جدید است که بعدها جزو اصول معماری ایران می‌گردد»

بنا یادآور آتشکده های چهار طاقی دوره ساسانی اما با حجمی بسته می باشد. به عقیده ی آرتور پوپ، بنای مقبره” از لحاظ شکل و تاکید استحکامی زمان شکن دارد که مناسب یک بنای یادبود است.سادگی و گیرایی اندازه ها، نسبت های هماهنگ و دقیقا مطالعه شده اش، آرایش قوی و ابتکاری اش آن را در شمار شاهکارهای معماری قرار داده است. ”پلان مقبره مربع شکل و با اضلاع تقریبا ده متر است که چهار طرف آن را ستون های سه ربع احاطه کرده اند.

سقف بنا گنبد نیمکره شکلی است با چهار گنبد تخم مرغی شکل کوچک در چهار گوشه ساختمان. ظاهر گنبد اصلی، یادآور شیوه‌ی گنبد سازی در دوره‌های پارتی و ساسانی اما با شیوه ای پیشرفته تر بوده و از نوع گنبدیک پوسته ناری شکل می‌باشد.

داخل مقبره، گوشه سازی پتکانه با تکیه بر باریکه تاق ها اجرا شده است که از نخستین نمونه های اجرا شده در گوشه سازی است. در این بنا باریکه تاق های باربر نمایان بوده و سطوح بین آجرها با طاسه پر شده است.

دهلیز ستوانداری در زیر قرنیز بنا جای گرفته است. پوشش بنا، نقوش آجری زیبای زوج و فردی است که “نگین بافت” نامیده می شوند. بافت سایه دار دیوارها از تابش شدید نور خورشید جلوگیری می کنند.